Viên chức có được thành lập doanh nghiệp không?

Vấn đề viên chức có được thành lập doanh nghiệp hay không là một chủ đề thu hút nhiều sự quan tâm hiện nay. Việc này liên quan đến quyền lợi và nghĩa vụ của viên chức, cũng như đảm bảo sự công bằng trong hoạt động kinh doanh. Bài viết này sẽ phân tích các quy định pháp luật liên quan và đưa ra giải đáp cho câu hỏi trên.

1. Viên chức là gì?

Viên chức là công dân Việt Nam được tuyển dụng theo vị trí việc làm, làm việc tại đơn vị sự nghiệp công lập theo chế độ hợp đồng làm việc, hưởng lương từ quỹ lương của đơn vị sự nghiệp công lập theo quy định của pháp luật.

2. Viên chức có quyền làm hoạt động kinh doanh ngoài thời gian quy định không ?

Theo Điều 14 Luật Viên chức 2010, viên chức được hưởng các quyền sau đây:

1/ Hoạt động nghề nghiệp ngoài thời gian làm việc quy định:

Viên chức được phép thực hiện các hoạt động nghề nghiệp ngoài giờ làm việc được ghi nhận trong hợp đồng lao động, trừ trường hợp có quy định khác của pháp luật.

2/ Ký hợp đồng vụ, việc với cơ quan, tổ chức, đơn vị khác:

Viên chức có quyền ký kết hợp đồng vụ, việc với các cơ quan, tổ chức, đơn vị khác mà pháp luật không cấm. Tuy nhiên, điều kiện tiên quyết là viên chức phải hoàn thành đầy đủ nhiệm vụ được giao và có sự đồng ý của người đứng đầu đơn vị sự nghiệp công lập nơi làm việc.

3/ Góp vốn nhưng không tham gia quản lý, điều hành doanh nghiệp:

Viên chức được phép góp vốn vào các loại hình doanh nghiệp như công ty trách nhiệm hữu hạn, công ty cổ phần, công ty hợp danh, hợp tác xã, bệnh viện tư, trường học tư, tổ chức nghiên cứu khoa học tư. Tuy nhiên, họ không được tham gia vào hoạt động quản lý, điều hành của các doanh nghiệp này, trừ trường hợp có quy định khác của pháp luật chuyên ngành.

3. Đối tượng không có quyền thành lập doanh nghiệp

Theo khoản 2 Điều 17 Luật Doanh nghiệp 2020 quy định:

“Tổ chức, cá nhân sau đây không có quyền thành lập và quản lý doanh nghiệp tại Việt Nam:

a) Cơ quan nhà nước, đơn vị lực lượng vũ trang nhân dân sử dụng tài sản nhà nước để thành lập doanh nghiệp kinh doanh thu lợi riêng cho cơ quan, đơn vị mình;

b) Cán bộ, công chức, viên chức theo quy định của Luật Cán bộ, công chức và Luật Viên chức;

c) Sĩ quan, hạ sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp, công nhân, viên chức quốc phòng trong các cơ quan, đơn vị thuộc Quân đội nhân dân Việt Nam; sĩ quan, hạ sĩ quan chuyên nghiệp, công nhân công an trong các cơ quan, đơn vị thuộc Công an nhân dân Việt Nam, trừ người được cử làm đại diện theo ủy quyền để quản lý phần vốn góp của Nhà nước tại doanh nghiệp hoặc quản lý tại doanh nghiệp nhà nước;

d) Cán bộ lãnh đạo, quản lý nghiệp vụ trong doanh nghiệp nhà nước theo quy định tại điểm a khoản 1 Điều 88 của Luật này, trừ người được cử làm đại diện theo ủy quyền để quản lý phần vốn góp của Nhà nước tại doanh nghiệp khác;

đ) Người chưa thành niên; người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự; người bị mất năng lực hành vi dân sự; người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi; tổ chức không có tư cách pháp nhân;

e) Người đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự, bị tạm giam, đang chấp hành hình phạt tù, đang chấp hành biện pháp xử lý hành chính tại cơ sở cai nghiện bắt buộc, cơ sở giáo dục bắt buộc hoặc đang bị Tòa án cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định; các trường hợp khác theo quy định của Luật Phá sản, Luật Phòng, chống tham nhũng.

Trường hợp Cơ quan đăng ký kinh doanh có yêu cầu, người đăng ký thành lập doanh nghiệp phải nộp Phiếu lý lịch tư pháp cho Cơ quan đăng ký kinh doanh;

g) Tổ chức là pháp nhân thương mại bị cấm kinh doanh, cấm hoạt động trong một số lĩnh vực nhất định theo quy định của Bộ luật Hình sự.”

Như vậy, viên chức không có quyền thành lập và quản lý doanh nghiệp tại Việt Nam, chỉ được góp vốn nhưng không tham gia quản lý, điều hành công ty trách nhiệm hữu hạn, công ty cổ phần, công ty hợp danh, hợp tác xã, bệnh viện tư, trường học tư và tổ chức nghiên cứu khoa học tư, trừ trường hợp pháp luật chuyên ngành có quy định khác.